De laatste jaren gaat het in Nederland behoorlijk vaak over de energietransitie die we op dit moment doormaken. Een transitie van vervuilende stoffen uit de grond, zoals (steen)kool en gas, naar energie uit de lucht, zoals wind en zon. Het is daarmee ook een behoorlijk zichtbare transitie. De huidige noodzakelijke energietransitie lijkt voor een groot deel op de transitie van toen. In de de grote aardgastransitie van de jaren ’60 heeft Nederland iets unieks voor elkaar gekregen. Sven Ringelberg (Transitiepaden en Simpel Subsidie) heeft deze hele transitie vanuit alle mogelijke kanten belicht in zijn boek De Nederlandse aardgastransitie.
Binnen 10 jaar radicaal omschakelen: het kan
Binnen tien jaar tijd radicaal omschakelen van de ene naar de andere energiebron. Hoe zijn we tot de keuze gekomen om alle Nederlandse woningen geschikt te maken voor aardgas. Hoe reageerden burgers en wat was de rol van de gemeente en Rijksoverheid?
Door een goed getimede propagandacampagne werd de consument overtuigd van aardgas. Veel mensen kookten op elektriciteit of stadsgas. En het verwarmen gebeurde met kolen. De kolenindustrie kwam met ludieke spots:
Marketingmachine draait op volle toeren
‘Het is maar goed dat de ene helft van ons volk nog op kolen stookt. Dan kan de andere helft zich nog eens lekker komen warmen.’
Het mocht niet baten: duizenden kilometers leidingwerk en miljoenen vervangen apparaten. Eind van de jaren zestig was de transitie grotendeels voltooid en kon er flink gas gestookt worden. Er werd nauwelijks aan besparing gedaan. Het gas moest eigenlijk zo snel mogelijk op. Destijds met het idee dat kernenergie dé oplossing van de toekomst was. De aangeboorde hoeveelheid gas moest daarom zo snel mogelijk op, om zoveel mogelijk te verdienen. Hoe anders is deze discussie nu?
Luister naar de Podcast over duurzaamheid via Apple Podcasts, Spotify of via deze website.
Besef van besparen bij energietransitie
Pas later, in 1979, werd duidelijk dat besparen tóch wel slim was. In eerste instantie wilde men zo snel mogelijk de aardgasreserve ten gelde maken. De aardgasprijs werd bij de start echter gekoppeld aan de olieprijs. Dankzij de oliecrisis van 1979 werd aardgas daarmee ook duurder. Hoe minder je gebruikt, hoe goedkoper je uit bent.
De energietransitie van toen is de leerschool van nu
Het boek van Sven Ringelberg is een aanrader voor iedereen die zich op professioneel of bestuurlijk vlak bezig houdt met de energietransitie. Er zijn veel paralellen te trekken met nu. In zowel aanpak als communicatie en op ‘reden om te verduurzamen (let op: geld speelde destijds ook een minder grote rol dan we nu denken).
Het gaat om gemak, comfort en ook fossielvrij wonen.
Aljo Hartgers is initiatiefnemer van Doe Duurzaam. Hij schrijft breed over duurzaam wonen, leven en werken. Is enthousiast over elektrisch rijden, slim energie en gas besparen én test graag duurzame producten.
